Tỷ giá hối đoái là khái niệm được sử dụng khá nhiều bởi cả nhà đầu tư trong nước và quốc tế. Vậy tỷ giá hối đoái là gì và nó có chức năng gì? Yếu tố nào ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái? Hãy cùng FX Việt đi tìm hiểu kỹ hơn về các vấn đề này thông qua bài viết hôm nay nhé!.
Tỷ giá hối đoái là gì?
Tỷ giá hối đoái (Exchange rate) được hiểu một cách đơn giản là tỷ giá đồng tiền của quốc gia này được đổi thành tiền của một quốc gia khác. Tỷ giá hối đoái còn được biết với cái tên tỷ giá trao đổi ngoại tệ.
Ngoài ra, theo Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (1997) thì tỷ giá hối đoái được định nghĩa là tỷ lệ giá trị đồng Việt Nam và đồng tiền nước ngoài. Tỷ giá hối đoái này được tạo ra dưới sự điều tiết của Nhà Nước và được xác định bởi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trên cơ sở cung cầu ngoại tệ.
Ví dụ: Ngày 19/12/2022, tỷ giá USD là 23.645 VND. Nói cách khác, bạn có thể đổi 1 USD lấy 23.645 VND.
![Tỷ giá hối đoái là gì?](https://fxviet.net/wp-content/uploads/2023/06/Ty-gia-hoi-doai-la-gi.png)
Phân loại tỷ giá hối đoái
Cùng với truy vấn tỷ giá hối đoái là gì, cũng có mối quan tâm đáng kể đến việc làm thế nào để phân biệt giữa nhiều loại tỷ giá hối đoái. Mọi người được chia thành nhiều tỷ giá hối đoái theo những đặc điểm độc đáo của họ như sau:
Dựa vào đối tượng xác định tỷ giá hối đoái
Dựa trên cơ sở này, tỷ giá hối đoái sẽ được phân làm 2 loại chính là:
- Tỷ giá hối đoái chính thức: Theo đó Ngân hàng Nhà nước sẽ là tổ chức xác định và công bố tỷ giá tiền tệ chính thức. Các ngân hàng thương mại, đơn vị và tổ chức tín dụng sẽ sử dụng tỷ giá hối đoái này để xác định giá mà tại đó một cặp tiền tệ có thể được mua, bán hoặc hoán đổi.
- Tỷ giá hối đoái thị trường: Trên thị trường ngoại tệ, tỷ giá hối đoái được quyết định dựa trên quy luật cung cầu.
Dựa vào giá trị tỷ giá hối đoái
- Tỷ giá hối đoái danh nghĩa: Đây là tỷ giá trao đổi của một loại tiền tệ và sẽ không tính đến lạm phát.
- Tỷ giá hối đoái thực: giá mà một loại tiền tệ được giao dịch ngày hôm nay có tính đến lạm phát.
Dựa theo phương thức chuyển ngoại tệ
- Tỷ giá điện hối: tỷ giá mà tiền tệ được chuyển đổi thành điện năng. Loại tỷ giá tiền tệ này thường được hiển thị tại các ngân hàng và được sử dụng để tính toán các loại tỷ giá hối đoái khác.
- Tỷ giá hối đoái qua thư: Tỷ giá hối đoái được gửi qua thư sẽ ít có giá trị hơn tỷ giá điện hối.
![Phân loại tỷ giá hối đoái](https://fxviet.net/wp-content/uploads/2023/06/Phan-loai-ty-gia-hoi-doai.png)
Dựa vào thời điểm tiến hành giao dịch ngoại hối
- Tỷ giá mua: Tỷ giá mà ngân hàng đồng ý mua ngoại tệ được gọi là tỷ giá mua.
- Tỷ giá bán: Tỷ giá bán là giá mà ngân hàng chấp nhận bán ngoại tệ.
Lưu ý: Tỷ giá mua sẽ luôn thấp hơn tỷ giá bán. Sự chênh lệch giữa hai tỷ lệ này cho phép hoạt động kinh doanh thương mại của ngân hàng tạo ra lợi nhuận thông qua dịch vụ mua bán của mình.
Dựa trên thời gian thanh toán
- Tỷ giá giao ngay: Là tỷ giá do hai bên ấn định hoặc được các cơ quan, đơn vị tín dụng niêm yết tại thời điểm phát sinh giao dịch. Trong vòng hai ngày kể từ ngày cam kết, thủ tục thanh toán phải được hoàn thành.
- Tỷ giá kỳ hạn: Tỷ giá hối đoái do cơ quan tín dụng xác định hoặc do hai bên quyết định là “tỷ giá kỳ hạn”. Tuy nhiên, tỷ giá kỳ hạn phải tuân theo các quy định về tỷ giá hối đoái kỳ hạn mà Ngân hàng Nhà nước yêu cầu.
Các chế độ tỷ giá hối đoái là gì
Tỷ giá thả nổi
Tỷ giá thả nổi là tỷ giá hối đoái phụ thuộc hoàn toàn vào quy luật cung – cầu của thị trường, Nhà nước sẽ không can thiệp vào tỷ giá này theo bất kỳ hình thức nào.
Ví dụ: Mỹ chọn mua 20.000 tấn hải sản của ngư dân Việt Nam. Để thanh toán cho ngư dân Việt Nam, phải quy đổi một khoản tiền khá lớn từ USD sang VND. Kết quả là nhu cầu của thị trường đối với VND tăng lên, củng cố và nâng giá đồng tiền này. Trong trường hợp này, Nhà nước Việt Nam không có bất kỳ tác động đến sự biến động của tỷ giá hối đoái, mà nó chỉ được điều chỉnh bởi quy luật cung cầu.
Tỷ giá cố định
Theo chế độ tỷ giá cố định, giá trị của một đồng tiền này được cố định bằng giá trị của một đồng tiền khác. Để có được sự cố định này thị trường cần phải có sự can thiệp từ nhà nước.
Ví dụ: Khi VND mạnh lên thì giá trị của USD giảm xuống. Hãy tưởng tượng 1 USD bây giờ bằng 20.000 VND thay vì 23.000 VND trước đây. Tuy nhiên, chính phủ Việt Nam dự định ấn định tỷ giá hối đoái này ở mức 1 USD = 23.000 VND. Do đó, chính phủ Việt Nam sẽ thực hiện các bước để cân bằng tỷ giá hối đoái VND/USD.
Tỷ giá thả nổi có điều tiết
Tỷ giá thả nổi có điều tiết là tỷ giá hối đoái duy nhất kết hợp hai chế độ trước đó. Tức là nó bị chi phối bởi quy luật cung cầu, nhưng cũng bao gồm cả sự tham gia của chính phủ. Mục tiêu của can thiệp này là ngăn chặn các biến động quá lớn của tỷ giá trên thị trường.
Công thức tính tỷ giá hối đoái
Công thức tính tỷ giá giữa 02 đồng tiền định giá:
Yết giá/định giá = (Yết giá/USD)/(Định giá/USD)
Công thức tính tỷ giá giữa 02 đồng tiền yết giá:
Yết giá/định giá = (USD/định giá)/ (USD/yết giá)
Công thức tính tỷ giá giữa đồng tiền định giá và yết giá:
Yết giá/định giá = (Yết giá/USD)/(USD/định giá)
Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái như lãi suất, lạm phát,… tất cả đều có liên quan đến thương mại của 2 quốc gia:
Mức chênh lệch lạm phát
Đồng tiền của một quốc gia sẽ tăng giá khi tỷ lệ lạm phát của quốc gia đó được được giữ ở mức thấp do sức mua trong nước tăng so với ngoại tệ. Mặt khác, đồng tiền của các quốc gia có lạm phát cao hơn thường yếu đi so với đồng tiền của các đối tác thương mại của họ. Lãi suất cao hơn cũng thường liên quan đến điều này.
Chênh lệch lãi suất
Tỷ giá hối đoái sẽ tăng lên và đồng nội tệ sẽ mất giá khi lãi suất trong nước thấp hơn lãi suất quốc tế. Ngược lại, tỷ giá hối đoái sẽ giảm và đồng nội tệ sẽ tăng khi lãi suất trong nước lớn hơn lãi suất quốc tế.
![Lãi suất ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái như thế nào?](https://fxviet.net/wp-content/uploads/2023/06/Lai-suat-anh-huong-den-ty-gia-hoi-doai-nhu-the-nao.png)
Tình hình tăng trưởng kinh tế
Tỷ giá hối đoái sẽ tăng khi tốc độ tăng giá hàng xuất khẩu vượt quá tốc độ tăng giá hàng nhập khẩu. Kết quả là giá trị của đồng nội tệ tăng lên và tỷ giá hối đoái giảm xuống và ngược lại.
Cán cân thanh toán
Khi cán cân thanh toán quốc tế cao đồng nghĩa với việc đồng nội tệ giảm và đồng ngoại tệ tăng, điều này dẫn đến tỷ giá hối đoái sẽ tăng. Ngược lại, khi cán cân thanh toán quốc tế giảm, đồng nội tệ tăng và đồng ngoại tệ giảm, dẫn đến tỷ giá hối đoái giảm.
Các yếu tố khác
Tỷ giá hối đoái cũng bị ảnh hưởng bởi một số biến số khác, bao gồm thâm hụt tài khoản vãng lai, thu nhập, chính trị và nợ công,…
Tỷ giá hối đoái ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế?
Công cụ để so sánh sức mua của các đồng tiền
Tỷ giá hối đoái là một công cụ hữu ích để xác định và so sánh giá trị nội tệ và ngoại tệ, giá cả hàng hóa trong nước và nước ngoài, năng suất lao động trong nước và nước ngoài,… Tính toán hiệu quả của các giao dịch kinh doanh quốc tế, quan hệ đối tác quốc tế, cho vay quốc tế và các chính sách kinh tế quốc tế.
Tác động đến hoạt động thương mại và xuất nhập khẩu
Giá xuất khẩu giảm khi giá trị của đồng nội tệ giảm (tỷ giá hối đoái tăng), làm cho sản phẩm cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu. Cán cân thương mại và cán cân thanh toán giữa các quốc gia được hưởng lợi từ điều này.
![Tỷ giá hối đoái ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế?](https://fxviet.net/wp-content/uploads/2023/06/Ty-gia-hoi-doai-anh-huong-nhu-the-nao-den-nen-kinh-te.png)
Tác động đến tình trạng lạm phát và tăng trưởng kinh tế
Lạm phát có thể xảy ra nếu sức mua của đồng nội tệ giảm (do tỷ giá hối đoái tăng) và các mặt hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn. Mặt khác, nhập khẩu quốc tế trở nên hợp lý hơn khi tỷ giá hối đoái giảm (giá trị của đồng nội tệ tăng). Kết quả là, lạm phát được kiểm soát tuy nhiên sản xuất sẽ bị thu hẹp và mức tăng trưởng giảm đi.
Kết luận
Trên đây là toàn bộ các thông tin về tỷ giá hối đoái mà chúng tôi tổng hợp được. Hy vọng thông qua bài viết trên bạn đã biết được tỷ giá hối đoái là gì cũng như những tác động của nó đối với thị trường. Hãy truy cập website của chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác nhé!